Żywe ręce I siostra, nie żadna lekarka, pielęgniarka, tylko siostra musiała mi odcinać, robić operację
Stáhnout obrázek
Ur. 6 listopada 1923 w polskiej wsi Janczyki (obecnie Kołybajiwka) koło Kamieńca Podolskiego. Jej ojciec był dość zamożnym gospodarzem, bracia ojca byli właścicielami fabryki wozów konnych w Kamieńcu. W 1930 roku ojciec zmarł, a w 1932 roku we wsi powstał kołchoz, do którego przymusowo włączono rodzinne gospodarstwo. Dwoje rodzeństwa Rafaeli Wróblewskiej zmarło w czasie Wielkiego Głodu. Rafaela Wróblewska po zamknięciu szkoły polskiej uczyła się w ukraińskiej szkole podstawowej. W 1936 roku jej rodzina razem z innymi polskimi rodzinami ze wsi Janczyki została wywieziona do Kazachstanu. Przez 12 lat Rafaela Wróblewska mieszkała w wiosce Woronicz (obwód akmoliński). W czasie II wojny światowej jeden z jej braci został powołany do Wojska Polskiego. Rafaela Wróblewska pracowała w miejscowym kołchozie - wykonywała prace polowe, a także czyściła filtry przy urządzeniach rolniczych. Podczas tej pracy straciła obie dłonie, które uległy odmrożeniu i zostały amputowane. W 1948 roku Rafaela Wróblewska wróciła na Ukrainę, do rodzinnej wsi, noszącej już nazwę Kołybajiwka. Jej dom zajęty był przez ukraińskich przesiedleńców, udało się go odkupić dopiero po kilku latach, po wielokrotnych interwencjach u lokalnych władz komunistycznych. Od śmierci matki w 1974 roku mimo swojej niepełnosprawności Rafaela Wróblewska samotnie prowadzi nieduże gospodarstwo rolne.